Małgorzata Tatarkiewicz, Jak uczyć lepiej, czyli refleksyjny praktyk w działaniu, CODN,   W-wa, 2002.

             W ostatnim dziesięcioleciu na rynku wydawniczym ukazało się wiele publikacji na temat nauczania dzieci i młodzieży. Książka M. Tatarkiewicz, skierowana w głównej mierze do nauczycieli, wprowadza pewien świeży powiew wśród publikacji tego rodzaju. Pozycja nie jest obszerna, zawiera liczne tabele i wykresy, jest napisana zrozumiałym dla czytelnika językiem przez co czyta się ją bardzo szybko.

            Innowacją jest fakt, iż autorka przy większości rozdziałów zostawia dla czytelnika miejsce na swój osobisty komentarz czytanego tekstu. Podaje adres, pod który możemy wysyłać własne spostrzeżenia i pomysły, co jest potwierdzeniem faktu, iż autorka jest rzeczywiście „refleksyjnym praktykiem” otwartym na krytykę i przemyślenia innych. Każdy z nas powinien również być takim „refleksyjnym praktykiem”- osobą, która myśli, co aktualnie robi, poddaje refleksji swoje funkcjonowanie, pracuje poprzez autorefleksje, studiuje i bada swój warsztat pracy i weryfikuje swoje poglądy.

            W większości rozdziałów autorka przedstawia różnego rodzaju ćwiczenia skierowane dla uczniów a także dla nauczycieli. Niektóre z tych ćwiczeń pozwolą nauczycielowi spojrzeć w głąb siebie i zweryfikować swoje poglądy na uczniów oraz metody jakie stosuje w swojej pracy.

            Autorka w sposób syntetyczny opisuje najważniejsze metody pracy z uczeniem (począwszy od wykładu, pracy z tekstem, pokazu, poprzez metodę 6 Myślowych Kapeluszy, dyskusję, burzę mózgów, metody aktywności kreatywnej, odgrywanie ról, dramę, symulację, karty dydaktyczne, mapy mentalne, linie czasu, wizualizacje, aż po pracę w grupie). Większość z tych metod jest powszechnie znana i stosowana przez nauczycieli – warto jednak pogłębić wiedzę na ich temat. Autorka poddaje głębokiej analizie każdą z wymienionych metod oddzielnie. Przede wszystkim podkreśla zalety i celowość ich stosowania. Każda z metod rozwija warsztat pracy nauczyciela, a dla uczniów staje się źródłem rozwijania własnej wiedzy i umiejętności. Autorka zachęca do stosowania metody 6 Myślowych Kapeluszy Edwarda de Bono, którą to nauczyciele bardzo rzadko wykorzystują w swej pracy. Dla zachęcenia podaje przykłady stosowania tej metody w praktyce. Autorka zwraca również uwagę na błędy, które popełniają nauczyciele podczas pracy, co odnosi negatywny skutek w procesie nauczania. Analiza tych przypadków pozwoli na lepsze przygotowanie ze strony nauczyciela do efektywniejszego działania podczas pracy z poszczególnymi metodami aktywizującymi.

W swej książce M. Tatarkiewicz zwraca przede wszystkim uwagę na poszanowanie indywidualności uczniów i nauczycieli. Pokazuje nam, że każdy jest inny i powinien być traktowany w różnoraki sposób odpowiednio dopasowany do osobowości. Przedstawia to wspomniana w książce piramida potrzeb wg. A. Maslowa (o której większość z nas zapomina). Autorka przypomina czytelnikowi także piramidę zapamiętywania, która powinna być drogowskazem dla każdego nauczyciela podczas doboru technik pracy z uczniem. Odpowiednio  dopasowane pozwolą uczniom na lepszy odbiór treści związanych z danym zakresem materiału. Analizując typy aktywności pamięciowej przypomina również o mnemotechnikach, logicznych lub absurdalnych ciągach wyrazów, które ułatwią dzieciom zapamiętanie różnych rzeczy. Warto ćwiczyć pamięć w taki sposób.

W procesie nauczania nie należy również zapominać o rzeczy najważniejszej a mianowicie odpowiedniej komunikacji (zarówno na poziomie uczeń – nauczyciel, jak i na poziomie nauczyciel – rodzic – o czym autorka wspomina w rozdziale poświęconym współpracy z rodzicami). Sprawna komunikacja związana jest z wyrażaniem własnych uczuć wyrażonych mimiką i językiem ciała, tonem głosu, słowami. Nawiązanie odpowiedniego kontaktu z odbiorcą jest drogą do sukcesu każdego nauczyciela, który oprócz odpowiedniego doboru treści danej jednostki lekcyjnej, metod pracy z dziećmi, określenia celów powinien „porwać” dzieci do aktywności poprzez własne zaangażowanie, asertywność, uległość, dominację i poczucie humoru.

Podsumowując, książka M. Tatarkiewicz jest godna polecenia dla każdego zarówno nauczyciela, który pragnie poszerzyć swą wiedzę z zakresu stosowania metod aktywizujących w pracy i zweryfikować swe poglądy na nauczanie, jak i rodzica zainteresowanego twórczym rozwojem swojego własnego dziecka. Zabawa  i nauka poprzez stosowanie metod aktywizujących pozwoli na lepszy start młodego pokolenia w dorosłe życie.

Warto sięgnąć po tą pozycję, aby lekcje prowadzone przez nauczycieli były atrakcyjne, a dzięki temu zwiększy się przyswajanie wiedzy i umiejętności wychowanków.

Opracowała: Katarzyna Kościółek